Most FANGAs have rapidly seized power in the media world, mainly through their breakthrough technology and focus on consumer desires.
Broadcast Magazine has been around for 30 years. In the still young media industry, the magazine is a survivor, because several revolutions have taken place during this period. Time for a look back.
Commercial TV changed fundamentally in the years that this magazine was founded. In the United States, the triopoly of CBS, NBC and ABC was broken. These companies had built up unprecedented market power in the 1970s and 1980s and ruled the media. This kingdom suddenly collapsed phenomenally, not least because of the arrogance of the networks themselves. The book Three blind mice described this development clearly and should still be mandatory for today's broadcasters. At the same time, commercial TV broke through in Europe, with American managers such as Harry Sloan (the founder of SBS) playing an important role in addition to new European media companies. The first revolution, set in the 1990s when the world economy developed phenomenally, was dominated by commercial TV.
The first decade of this century marked the breakthrough of large-scale TV production. Endemol reached its current (!) Size, Fremantle emerged from the womb of Pearson and CLT-UFA and a number of ITV executives founded All3 Media. It was the second great revolution, the emergence of the Superindies. Every self-respecting media company has now set up its own studio and we live in a world where television production has taken off unprecedented.
The first major transition took place in adjacent markets in these years. Publishers saw their position weaken and the music industry underwent a fundamental change. This first form of disruption had enormous consequences for these sectors, but television continued to develop relatively slowly. Until large numbers of governments started to wonder (after the great financial crisis at the end of the first decade) why people invested so much in public broadcasting. Budgets were cut almost everywhere in Europe and with the exception of a single southern European country (such as Greece, where the existing public broadcaster ERT was even discontinued, there is now a successor), the Netherlands was even a leader in cutbacks. It was the third revolution, the fundamentally different, suspicious view of public broadcasting in Europe.
However, all these revolutions are dwarfed by the massive disruption that is taking place at the moment, the digital media revolution. It all started (as it often does) in the US and reached Europe via Scandinavia. The emergence of new digital players, both in the field of social media and online video, has had an unimaginable impact. Most FANGAs have rapidly seized power in the media world, mainly through their breakthrough technology and focus on consumer desires. Traditional media outlets are trying to fend off these new developments and perhaps, contrary to what happened in the music industry, are doing the right thing. They are adopting a new digital strategy and increasing their scale through massive transactions. Examples abound in the last 2 years: the takeover of Time Warner by AT&T, of Sky by Comcast, of Scripps by Discovery and the merger between CBS and Viacom this summer. These companies are now also targeting consumers directly, with Disney impressing most with a range of SVOD initiatives, from Disney + to Hulu and ESPN.
Four major revolutions in 30 years, no wonder it is so interesting to work in the media. I am curious about the outcome of the latest revolution (which according to colleague Mark Ramakers will result in world domination of only a few companies) and I am eagerly looking forward to the fifth… ..
1. Hotel Hollandia is een nieuw programma dat meteen veel kritiek krijgt. Vaak zie je tegenwoordig dat het dan snel van de buis verdwijnt. Is er geen tijd meer om te groeien en te verbeteren?
Hotel Hollandia is qua slechte kritieken geen succes, maar wel qua kijkcijfers. Ruim één miljoen mensen hebben gekeken naar de eerste aflevering en het was na de Beste Zangers het best bekeken programma van de zaterdagavond. En de kijker heeft altijd gelijk. Het is natuurlijk afwachten wat de tweede aflevering doet, maar als die rond de 750.000 kijkers of meer heeft, kun je niet spreken van een flop. Afwachten dus. In ‘groeien en verbeteren’ geloof ik niet. De kijker had sowieso heel veel zin in dit programma, anders had het geen miljoen kijkers gehad.
Als de kijkcijfers zaterdag wel blijken te zijn gehalveerd, is het over en uit. Groeien zal het dan waarschijnlijk niet meer. Ze hebben het dan zelf verpest door geen sterke eerste aflevering te maken. Vaak wordt De Wereld Draait Door als voorbeeld genoemd van een programma dat kon groeien en verbeteren. Dat klopt, maar dat was een dagelijks programma. Bij een dagelijkse actuele talkshow is het gemakkelijker om het aan te passen omdat je veel flexibeler kunt zijn.
2. Wat maakt Expeditie Robinson al jaren tot een kijkcijferhit?
Het overleven op een onbewoond eiland spreekt heel erg tot de verbeelding. Wie heeft niet ooit die vraag aan iemand gesteld: wie en wat zou jij meenemen als je naar een onbewoond eiland zou moeten gaan? Daarnaast is het eigenlijk een samenleving in het klein. Het is heel interessant om te zien wie de natuurlijke leider wordt, wie is volgzaam en wie is het meest eigenwijs? De bondjes, de ruzies, de vriendschappen, alles komt voorbij als je moet zien te overleven als er bijna niks is.
3. Verdient Ewout Genemans met zijn programma’s inmiddels geen plek op RTL4 in plaats van RTL5?
Ewout wisselt met zijn reportage-programma Ewout heel erg qua kijkcijfers. Sommige onderwerpen hebben heel hoge kijkcijfers, andere afleveringen juist redelijk weinig. Ook zijn de onderwerpen van die serie vaak schokkend of op het randje. Vaak zijn de reportages zo heftig dat het niet echt bij een familiezender als RTL4 past. Bij RTL5 past het beter, omdat die zender vaker programma’s ‘met een randje’ uitzendt. Overigens is Ewout met zijn ‘Bureau’-series wel op RTL4 te zien. Bureau Rotterdam begint dinsdag 10 oktober om 20.30 uur. De ‘Bureau’- series scoren ontzettend goed op RTL4 en hebben in tegenstelling tot zijn eigen Ewout- serie ook slechts één thema: het volgen van een politie-eenheid.
1. Boer Zoekt Vrouw is weer begonnen. Jij als boerendochter zult ongetwijfeld fan zijn. Wat maakt dit programma zo succesvol? En houden ze dat vol nu er zoveel dating-programma’s zijn bijgekomen?
Het programma dankt het succes aan de nuchterheid van de boeren en de schoonheid van het platteland. Ook gun je als kijker de boer de liefde heel erg, vooral omdat heel vaak blijkt dat de boeren die meedoen zeer weinig ervaring hebben in daten. De laatste jaren zijn de kijkcijfers wel iets teruggelopen. Van gemiddeld zo’n 3,5 miljoen kijkers naar net iets boven de 3 miljoen. Dit seizoen zijn die aantallen nog lang niet gehaald en lijkt de echte Boer Zoekt Vrouw-hype definitief voorbij. Komt het doordat we veel te veel dating-programma’s op tv hebben? Doordat we al de hele zomer elke dag naar B&B Vol Liefde keken? Of hebben boeren toch een iets minder positief imago gekregen door de trekkeracties?
2. Het voetbalseizoen is volop bezig, met elke week internationale topwedstrijden. Zenders betalen heel veel geld om die te mogen uitzenden. Is dat het nog waard? En wat is de gouden tip om als programma tegenover het voetbal te zetten?
Voor een zender moet er bij ‘groot’ voetbal eigenlijk altijd geld bij, zoals dat heet. Zenders willen het Europese voetbal graag hebben voor hun naam, om hun zender goed in de markt te zetten. Eigenlijk wordt er alleen maar wat aan verdiend als de Nederlandse clubs ver komen. In die laatste fase gaan de kijkcijfers gigantisch omhoog en dan kan er alsnog geld worden verdiend. Zenders zijn dus afhankelijk van Ajax, Feyenoord, PSV en de andere Nederlandse clubs die vaak Europees voetbal spelen. Tegenover groot voetbal zetten zenders vroeger graag ‘vrouwenprogramma’s met veel emotie’, zoals Hart in Aktie of Spoorloos. Maar keer op keer bleek dat dat niet zo goed werkte. Anno 2023 scoort dat type programma’s überhaupt niet meer zo goed. Zenders zetten nu graag ‘programma’s met een randje’ tegenover voetbal. Kees van der Spek en Ewout blijken wel top te scoren tegenover sport.
3. Wie is het grootste talent op de Nederlandse televisie?
Misschien niet het allergrootste talent, dat zijn er meer, maar iemand van wie ik vind dat we haar te weinig zien, is Welmoed Sijtsma. Ze doet één keer per week OP1, een paar keer Goedemorgen Nederland en heel af en toe maakt ze een documentaire. En dat is het dan wel. Vorig jaar had ze de pech dat ze met een heel slecht format opgescheept kwam te zitten: The Bodyguard, inderdaad over bodyguard worden. Een draak van een programma en haar manager had haar moeten adviseren om dit niet te doen. Ik hoop dat er binnenkort een programma komt waar ze wat meer van zichzelf kan laten zien, maar NIET dat het weer een docuserie is waar niemand naar kijkt. Ik hoop meer op het type programma’s zoals Dionne Stax die presenteert, zoals Van Onschatbare Waarde en Het Hoge Noorden.
1. Herman van der Zandt volgt Philip Freriks op als presentator van De Slimste Mens. Maarten van Rossem wil door. Wat vind jij? Moet er ook een ‘nieuwe’ Maarten komen? Wie?
Ik vind dat Maarten absoluut moet blijven als hij dat zelf zou willen. Ik denk ook dat de kijkers dat prima vinden. Het zou echt schadelijk voor het programma zijn als hij wordt weggestuurd door de NPO. Dat gaan de kijkers het programma kwalijk nemen en de ‘nieuwe’ Maarten staat dan ook meteen met 10-0 achter. Als mogelijke opvolger zal Jan Mulder misschien wel op het lijstje staan, want ook mopperkont. Zou een goede vervanger kunnen zijn, als hij een leuke klik met Herman heeft.
2. Alle talkshows zijn weer aan het nieuwe tv-seizoen begonnen. Wat vind jij ervan?
Ik ben heel blij dat ze er weer zijn. Het is een gevarieerd aanbod, voor elk wat wils. Zelf vind ik Humberto een supergoede talkshowhost. De beste van Nederland. Daarnaast straalt hij veel positiviteit en energie uit. VI is veruit de best bekeken talkshow, zelf kijk ik daar ook elke avond naar. Bij VI word je bijgepraat door een paar vrienden en heb je het gevoel dat je zelf ook bijna aan het meepraten bent.
Op1 is de saaiste. Vaak gaat het over dezelfde onderwerpen. Ook vind ik het jammer dat goede presentatoren als Carrie ten Napel en Welmoed Sijtsma maar één avond per week kunnen laten zien wat ze in huis hebben.
Van Khalid & Sophie hoop ik dat ze iets minder grachtengordel worden. Iets meer onderwerpen ook die passen bij de vooravond. Ik krijg vaak het idee dat ik naar een latenightshow kijk, ik mis daar het bijpraat-gevoel van de dag. Khalid vind ik overigens wel een heel groot talent, denk dat we hem de komende jaren nog veel zullen zien in de rol van talkshow-host.
3. Als jij morgen baas van de NPO wordt, welk programma haal je dan als eerste van de buis?
Dan zou ik als eerste één van de praat-met-BN’er-programma’s uit het schema halen. Of er in ieder geval voor zorgen dat er niet nog een titel wordt besteld. De NPO heeft er al te veel van: De Geknipte Gast, Boerderij van Dorst, Adieu God, Bij Van Duin op de Achterbank, Sterren op het Doek, Zomergasten, Klassiekers met Kleinsma, Ivo op Zondag, De Kist en dan vergeet ik er vast nog een.
Ook vind ik het voor DNA Onbekend en Het Familiediner tijd om te stoppen. Wat is er precies NPO aan? Vooral Het Familiediner past niet bij deze tijd. Bovendien: ruzies oplossen met een camera erbij, past dat wel bij de EO? Je vraagt mensen zich van hun meest kwetsbare kant te laten zien, alleen voor kijkcijfers. Weten die mensen die meedoen ook wel waar ze aan beginnen? En het is ook altijd hetzelfde. Na 23 jaar lijkt het me wel een keer genoeg.